Nieuw decreet voor onze sector

Op vrijdag 15 april keurde de Vlaamse Regering de conceptnota over het sociaal-cultureel volwassenenwerk van Minister Gatz goed. Op 25 februari waren we allemaal uitgenodigd op een sectormoment in het Kaaitheater waar een tipje van de sluier werd opgelicht. Nog geen twee maand later is de conceptnota dus al goedgekeurd. Toch blijft het tamelijk stil in onze sector rond dit nieuwe decreet. De FOV, de belangenbehartiger van het sociaal-cultureel volwassenenwerk, doet er wel alles aan om dit proces zoveel mogelijk te beïnvloeden en zoveel mogelijk bewegingen, verenigingen en vormingsorganisaties (de huidige werksoorten) wakker te schudden. Toch blijft het breed maatschappelijk debat voorlopig uit.

De minister geeft zichzelf nu zes weken de tijd om van conceptnota naar decreettekst te gaan. Hij wil al een eerste versie van het nieuwe decreet kunnen voorleggen vóór de zomerbreak. Climaxi vindt dit wel een zeer krappe tijdslijn. In de Cultuurcommissie van het Vlaams Parlement is de discussie gestart, met ook conceptnota’s uit andere politieke hoeken: Groen, NVA, s.pa en CD&V leggen één voor één ook eigen nota’s over het thema op tafel.

Wat staat er op het spel?

De nieuwe regels voor het sociaal-cultureel volwassenwerk zijn nog vaag, maar toch zien we hier en daar al enkele nieuwe krijtlijnen.

Minister Gatz wil de huidige werksoorten (verenigingen, bewegingen en vormingsinstellingen) verlaten. Het nieuwe decreet verlaat de socio-culturele methodiek. Een moeilijke term die zegt dat er ook zoiets bestaat als een eigenheid van het sociaal-cultureel werk. Door jaren van praktijk, onderwijs en studie heeft het sociaalcultureel werk zich ontwikkeld tot een sector die een eigenheid en verzamelde kennis opbouwde. De manier waarop men vrijwilligers aantrekt in een organisatie is bijvoorbeeld gestoeld op jaren ervaring en discussie. Binnen die aanpak is discussie mogelijk: de ene kiest voor een goed onthaal, de andere voor een doorzichtige papierwinkel en nog anderen voor uitdagende projecten. De aanpak verschilt maar er wordt over nagedacht, er is praktijk rond én er zijn studierichtingen. Deze aanpak vertrekt van begrippen als collectief leren vanuit de praktijk en komt tot unieke resultaten die anders zijn dan bijvoorbeeld het omgaan met leren in de private beroepssector.

De sociaal-culturele methodiek wordt ingewisseld voor ‘functies’. Organisaties kunnen zelf kiezen welke functies ze willen opnemen. Het gaat hierbij om de vier functies die ook in het huidig decreet staan, maar dan in een nieuw kleedje: leerfunctie, gemeenschapsvormende functie, cultuurfunctie en maatschappelijke bewegingsfunctie. Bedoeling van de minister is om meer flexibiliteit te creëren en grenzen tussen de verschillende werksoorten te vervagen. De vraag die we ons hierbij stellen is of dit niet in het voordeel zal spelen van grote organisaties die vaak al meerdere functies combineren? En door het uitgommen van de werksoorten werk je misschien ook de afvlakking van de sector in de hand? Een sector die momenteel zeer divers en kleurrijk is, en dat graag ook zou blijven.

Het nieuwe decreet zegt ook dat men, net zoals in de kunstensector, geen vzw meer zal moeten zijn om in aanmerking te komen voor subsidies. De minister vindt dat ook andere economische structuren (coöperatieven, bedrijven etc...) in de sector een plaats moeten hebben. De centen moeten wel voor de volle 100 % gebruikt worden voor het socio-cultureel werk. Zo kan de sector zich beter ontwikkelen, zegt hij. In de kunstensector heeft men gezien tot wat dit kan leiden. Ook managementbureaus komen er nu aan de bak en kregen zelfs een aparte oproep om subsidieaanvragen in te dienen. Moeten kunsten of sociaal-cultureel werk volgens bedrijfsprincipes geleid worden?  Wat dit precies als resultaat geeft zullen we pas in de loop van dit jaar kennen. Krijgen we binnenkort ook stichtingen van firma's die mee in de pot komen graaien? Hebben die geen geld genoeg om hun kosten zelf te betalen en brengen ze die sowieso al niet in mindering van hun belastingen?

Een ander heikel punt is het feit dat de minister sociaal-cultureel volwassenenwerk vooral situeert in de vrije tijd van mensen, dat wil zeggen buiten het werk of opleiding. “Het nieuw beleidskader gaat ervan uit dat het sociaalcultureel volwassenenwerk zich grotendeels situeert in de vrije tijd van mensen, met name in de tijd die burgers niet hoeven te besteden aan verplichte of noodzakelijke activiteiten zoals (huishoudelijk) werk (arbeidstijd) en studie (leerplichttijd).” Vele organisaties zijn nochtans heel actief in dat veld en trekken regelmatig naar hogescholen, vakbonden, verenigingen, ambtenaren, lokale besturen,… Dit werk valt voor de minister dus grotendeels buiten het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Wij vragen ons af hoe organisaties daar concreet mee moeten omgaan. We dagen de minister uit om een duidelijk antwoord te bieden op wat vrije tijd precies inhoudt, zeker in een maatschappij waar steeds meer flexibiliteit van werknemers verwacht wordt. Bovendien vinden we dit een verenging van wat sociaal-cultureel werk is en zien we dit als een stap achteruit.

Minister Gatz wil ook werk maken van een snellere in- en uitstroom. Hij lanceert hierbij de mogelijkheid om een startsubsidie te geven aan beginnende organisaties. Dit vinden we zeker een stap in de goede richting. Op die manier kunnen ‘jonge’ en kleinere spelers toch al rekenen op enige ondersteuning. Gatz wil ook de uitstroom versnellen. Concreet zou dit betekenen dat als er tijdens de visitatie ernstige tekortkomingen worden vastgesteld, dat er een remediëringsperiode wordt opgezet. Na deze periode kan de organisatie de subsidie of behouden of kwijt spelen. Deze periode ligt volgens de conceptnota op maximum twee jaar. Bewegingen hebben jaren gevochten voor een beetje continuïteit en toekomstkansen. Sinds 2008 werden pogingen ondernomen om dat op de agenda te zetten. Uiteindelijk resulteerde dat in 2012 in een decreetswijziging waarbij men bewegingen niet alleen subsidieerde maar ook officieel erkende. Dat hield ondermeer in dat de subsidie slechts geleidelijk kon zakken na elke vijfjarige periode. Pas sinds 2012 is men dus zeker dat men minder centen krijgt na een mindere periode maar niet aan de deur gezet wordt. Deze moeizaam verworven regeling staat nu dus opnieuw op de helling. Dit betekent ook dat de werkzekerheid voor het personeel in de sector terug een klap krijgt.

Andere tijden, andere decreten

De minister wil dit nieuwe decreet laten samenlopen met een nieuw participatiedecreet. Maar hoe dit precies in zijn werk zal gaan, is nog zeer onduidelijk. Wellicht komt er een soort van ‘bonuspunten’ voor werken met kansengroepen. Mogelijks komt er ook een regionaal cultuurdecreet waar de middelen van provincies in terecht komen in de vorm van projectsubsidies. In de conceptnota staat hierover het volgende: “Andere facetten van het regionaal sociaal-cultuurbeleid zullen vervat worden in een nog te ontwikkelen aparte decretale regeling. Deze kan tot stand komen nadat de hervorming van de provincies decretaal is verankerd.”

Ook voor de beoordelingstechnieken en subsidies werd gekeken naar het Kunstendecreet.  Organisaties moeten ook daar een inhoudelijk én zakelijk plan indienen en ze worden beoordeeld  aan de hand van een waardeschaal: “De werking van de organisatie wordt beoordeeld als ‘zeer goed’, ‘goed’, ‘voldoende’, ‘nipt onvoldoende’ of ‘volstrekt onvoldoende’. Het inhoudelijk en het zakelijk advies zijn verweven met elkaar aangezien deze door dezelfde beoordelingscommissie, bestaande uit externe deskundigen en deskundigen van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, worden behandeld.”

Gemiste kansen

De FOV bezorgde de minister in juli 2015 Richtingsaanwijzers voor een nieuw decreet. Daarin werden suggesties gedaan om meer intergenerationeel en intersectoraal te gaan werken. Helaas werd dit niet opgepikt. Ook het internationale luik, toch wel belangrijk voor onze sector in het algemeen, wordt tot nu niet gevalideerd in het nieuwe decreet.

Wij vragen de minister dan ook om de discussie met de sector ten gronde aan te gaan én het decreet niet per sé voor de zomer door het parlement te sluizen.

 

Famke Vekeman (vzw Climaxi), Filip De Bodt (vzw Climaxi), Jan Blommaert (prof. univ Tilburg), Didi De Paris (auteur), Aziz Boukhzar (acteur), Flor Vandekerckhove

(blogger: De Laatste Vuurtorenwachter), Agnes Verbruggen (docente Hogeschool (blogger: De Laatste Vuurtorenwachter), Agnes Verbruggen (docente Hogeschool Gent), Barbara Redant (vormingswerker), Filip Coussee (onderzoeker vakgroep sociale pedagogiek en sociaal werk Ugent), Pascal Tuteleers (docent Hogeschool Gent), Eric Goeman (woordvoerder en voorzitter ATTAC Vlaanderen), Yel Ratacjzak

(fotografe, vormgever), Rafa Grinfeld (educatief sociaal werker), Denoix Kerger

(docent Artveldehogeschool), vzw 't Uilekot, vzw Climaxi, Netwerk Bewust

Verbruiken, Antoine Légat (Freelance Muziekjournalist), Dirk Tuypens

(acteur), Corinne Leunens (docente faculteit Mens en Welzijn Hogeschool Gent),

David Baele (syndicaal vormingswerker ABVV-Oost-Vlaanderen), Freddy De Pauw

(journalist), Jo Clauwaert (fotograaf), Katrien De Vos (actrice), Karin Verelst

(wetenschapsfilosoof VUB), vzw Vrede, vzw Getbasic, ACOD-Cultuur, Nancy De Blieck

(Lector Hogeschool Gent), Geertrui Daem (auteur), Pascal Verreth

(Opleidingscentrum De Pianofabriek), Ludo Segers (voorzitter vzw Hand in Hand tegen racisme), Labo vzw, Ginette Bauwens (filosoof), Dirk Van Melkebeke (o.m. Curieus Herzele), Lebuïn D’Haese (beeldend kunstenaar), Karim Zahidi (filosoof

Uantwerpen), Jean-Paul Martens en Lieve Lebegge(Climaxi Zaventem), vzw ZIJN –

Beweging tegen geweld, Paul Schrijvers (acteur), David Dessers (muzikant), Yves

Meersschaert (muzikant), Filip Devriendt (ACV Oost-Vlaanderen), vzw Fairfin, ACV Oost-Vlaanderen, Willem Van den Panhuysen, Natasja Meersman (sociaal-cultureel werker), Bond zonder Naam, Harry Heimberg (hoogleraar en wetenschapper VUB), Peter Uytterhaegen, Wim Thienpont (Psycho pedagogisch consulent-orthopedagoog), Pia

Santens (Student sociaal-cultureel werk), Gerry Vergult (muzikant), An De Bisschop

(docent School of Arts Gent), Ann-Sophie Hoste (Eye on Palestine coordinator), Esther VandenBroucke (docent graduaat sociaal cultureel werk), Mia Van Dongen

(medewerker Climaxi), Joke Claessens, Sabrina Meijs (vormingsmedewerker), Anke

Hintjes (zangeres), Michel Vanhoorne (coordinator Links Ecologisch Forum), Mong

Rosseel (vieze gast), Saidjah Coudenys (sociaal cultureel werker), Christophe

Scheire (Docent Sociaal-Cultureel werk), Sven Van Hecke, Irene Tassyns, Karin

Criel, Maryscha Malina, Pascale Vandeputte (bediende),Pieter Abts (Vrijwilliger),

An Lescrauwaet (Praktijklector Sociaal Werk Hogeschool Gent) , Shaun Tierenteyn

(Sociaal Cultureel (Jeugd)werker), Inge Debaere (Praktijklector, coordinator Sociaal Werk HoGent), Pax Christi ,Stijn De Roeve (CAW), Andy Vermaut (Klimaat- en vredesactiegroep Pimpampoentje),Kif Kif , De Maakbare Mens vzw, Erik Van der Veken (cvba Drukkerscollectief De Wrikker, vzw LETS Antwerpen Stad, vzw LETS

Vlaanderen), Sytske Bellenge (loopbaanbegeleidster ABVV), Frank Stappaerts, Jef

Drybooms (Greenpeace), Jan-Piet Bauwens (Secretaris BBTK Social Profit Vlaanderen) , Rita Van den Wyngaert, Lies Corneillie (Sociaal-cultureel werker) , Stijn Suijs

(Docent Faculteit sociaal werk en educatie Haagse Hogeschool), Joel Dupont , Imade

Annouri (Groen), Lut Vanloo (lerares , vrijwilliger sociaal-cultureel werk), VELT,

Pol de Grave (Voorzitter Commissie Diversiteit ACOD Onderwijs), Freddy Deuvaert,

Freek Neirynck (auteur), Bram Vranken, Dirk De Roo, Hildegarde Van Ostaeyen,

Vredesactie vzw , Meyrem Almaci (Groen), Marc Vanrafelghem (rustend), Lieven Plouvier (Uilekot Boeknwerkgroep), Daniel Coppens , Wim Peeters, Bea Stevens (exdocente Arteveldehogeschool), Bea Stevens (Ex-docente Artevelde hogeschool), Luc

De Branbander, Jan Hellebaut (Actie Vredesbelasting), Fred Louckx (Hoogleraar Sociologie VUB), Pierre Agten , Paulus Schrijvers (instelling verenigde bedrijven), Mia Van de Velde (WW Oosteeklo) , Dirk Adriaensens, Ria Verjauw

(Climaxi Vlaams-Brabant), Wim Merckx (bewegingswerker), Eddy Donné, Jan Vannoppen (directeur Velt vzw), Koen Massé (winkelbediende, vrijwilliger sociale en culturele initiatieven), Kristel Cuvelier (Stafmedewerker Koerdisch Instituut vzw), Justin Saeren (bediende), Gilbert Lens (beeldend kunstenaar), Elisa Bulckens , Paul De Roo (Arteveldehogeschool/ Politieke wet. UGent), Ine Hermans (LBC-NVK

Antwerpen), Yamila Idrissi (Brussels Volksvertegenwoordiger Sp.a), Meg Scheppers (OVAM/Beleidsmedewerker), Isabella Hertogen (OC Nieuwe Vaart, administratief medewerker) , Hanne Demuzere (Sectortmedewerker AC-ABVV), Jens Verwaerde (Natuurpunt CVN vzw/ educatief medewerker) , Geert Van Waeyenberge (KOPA- Ooste-

Vlaanderen), Chantal Feys (docent Sociaal-Cultureel Werk CVO VSPW Gent), Valentijn

Gallotti (Student) , Diane Jonssens (Levanto- arbeidsbegeleiding), Dominique

Brosteaux, Thomas Weyts (Uitgavenfonds Ernest Mandel) , Joany Oosterop

(liefhebster), Lieve Franssen (Brecht-Eislerkoor/ Louis Paul Boonkring), Bart

Leblans (BBTK Telenet) , Leida Rijnhout, Koen Lehembre, Chris Debeuckelaer, Gerrit Leblans (BBTK Telenet) , Leida Rijnhout, Koen Lehembre, Chris Debeuckelaer, Gerrit

West,