EU-Mercosur-akkoord: alle lichten op rood

Op dinsdag 16 juni kondigde de Europese Commissie een uitgebreide openbare consultatie aan over het Europese handelsbeleid dat sterk in vraag gesteld is naar aanleiding van de Covid-19 pandemie. Voor België en de andere lidstaten is dit een niet te missen gelegenheid om het huidige model voor handels-en investeringsakkoorden grondig ter herzien.

Post-corona: middenveld roept op om model van handelsakkoorden te herzien

De Belgische 'Stop EU-Mercosur coalitie' roept de Belgische regeringen en parlementairen op om deze gelegenheid te grijpen en te beginnen met het verwerpen van dit akkoord dat de essentiële beginselen inzake duurzame ontwikkeling en respect voor de mensenrechten en sociale rechten niet bevordert.

De Covid-19-crisis heeft de kwetsbaarheid van het sterk verweven mondiale economische systeem aan het licht gebracht, waarbij de gezondheids- en voedselsector bijzondere aandacht krijgt. Het gebrek aan maskers en beschermingsmiddelen voor de gezondheidswerkers en de haast bij de lokale producenten hebben aangetoond dat liberalisering ten koste van alles niet de oplossing is.

In die context wordt de voortgang van de onderhandelingen voor een handelsakkoord tussen de EU en de Mercosurlanden (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay) niet alleen vertraagd door Covid-19, maar ook door de politieke positie van de Braziliaanse president Bolsonaro die onder druk staat en door de slechte economische situatie in Argentinië. Maar ondanks de bedenkingen die ook door verschillende Europese parlementen en staten zijn geuit, staat de sluiting van deze overeenkomst nog steeds op de agenda.

De Belgische coalitie 'Stop EU- Mercosur', die landbouworganisaties, ngo's en vakbonden samenbrengt, wil daarom de zeer toxische gevolgen van dit vrijhandelsakkoord onder de aandacht brengen in een gemeenschappelijk standpunt.


Landbouw: 74% van de in Brazilië gebruikte gewasbeschermingsmiddelen zijn in Europa verboden

Het dominante agro-industriële model in de Mercosurlanden is gebaseerd landroof door een minderheid van grootgrondbezitters en op het massale gebruik van pesticiden en GGO's (genetisch gemodificeerde organismen) en van antibiotica en groeihormonen in de veehouderij.

De overeenkomst tussen de EU en de Mercosur voorziet in de volledige afschaffing van de douanerechten voor 82% van de Europese landbouwinvoer uit de regio en in preferentiële tarieven voor gevoelige producten. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de invoer van 99.000 ton rundvlees uit de Mercosur, die tegen een verlaagd tarief in Europa zou kunnen worden ingevoerd.

Aan de andere kant zouden de grenscontroles verminderd worden om de handel te vergemakkelijken en de kosten te verlagen, waardoor de mogelijkheid om problemen op te sporen en te verhelpen wordt beperkt.

De inhoud van de overeenkomst zal de familiale landbouw aan beide zijden van de Atlantische Oceaan marginaliseren ten gunste van de agro-industrie en zal ook de Europese voedselzekerheid bedreigen.
"Het is niet met het ondertekenen van handelsovereenkomsten zoals die tussen de EU en Mercosur dat we de herlokalisering van onze landbouw en een transitie van onze voedselsystemen zullen bereiken, zoals de Europese Commissie in haar nieuwe 'Boer tot bord'-strategie bepleit. Dit gebrek aan consistentie is gevaarlijk. Onze boeren kunnen niet worden onderworpen aan tegenstrijdige richtlijnen om hogere productienormen te respecteren, terwijl ze wel moeten concurreren met productie waarvoor laksere normen gelden", zegt Luc Vankrunkelsven van Wervel en Boerenforum.


Brazilië, Paraguay en Argentinië behoren tot de 10 landen waar de ontbossing het meest verwoestend is

amazone burning

80% van de ontbossing in de Mercosur, die zowel het Amazonewoud, als de Cerrado en de Chaco, treft is te wijten aan landbouw- en veeteeltactiviteiten en draagt in belangrijke mate bij tot de toename van de CO2-uitstoot. Deze versterken op hun beurt het fenomeen van de opwarming van de aarde.

"De EU-Mercosur deal zal de industriële landbouw verder intensiveren. Bij ons krijgen dieren in vervuilende megastallen soja te eten uit recent ontboste gebieden aan de andere kant van de Oceaan. Dat is pure waanzin op het vlak van milieu en klimaat. De beelden van de talloze vuurhaarden in het Amazonegebied afgelopen zomer staan nog op ieders netvlies gebrand. Een economische model dat dit soort rampen veroorzaakt, mogen we niet in stand houden", benadrukt Sebastien Snoeck van Greenpeace België.

Rechten van werknemers en inheemse volkeren niet gegarandeerd

"Brazilië heeft de fundamentele arbeidsnorm 87 van de IAO inzake de vrijheid van vereniging niet geratificeerd, maar respecteert ook niet de normen die het wel heeft geratificeerd. Het Internationaal Verbond van Vakverenigingen (IVV) heeft Brazilië toegevoegd aan de lijst van de tien slechtste landen ter wereld op het gebied van de eerbiediging van de arbeidsrechten. De vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt op het gebied van sociale ontwikkeling en arbeidsrechten is onder Bolsonaro teruggedraaid", stelt Sharon Burrow van het IVV.

Bovendien zal de toenemende druk van de commerciële uitbating van het Amazonewoud de sociale en milieuconflicten, die de inheemse volkeren die in dit gebied leven reeds treffen, nog doen toenemen. De overeenkomst tussen de EU en de Mercosur creëert echter geen kader voor de bestraffing van schendingen van rechten. "Dit is een constante eis van het maatschappelijk middenveld: de naleving van de sociale en milieuafspraken moet even bindend zijn als de andere clausules van de handelsovereenkomst. Overtredingen van deze afspraken moeten krachtigere worden aangepakt dan met aanbevelingen of een expertenverslag", zegt Els Hertogen van 11.11.11.

De vragen die de gezondheidscrisis oproept en die aanleiding zijn voor de consultatie van de Europese Commissie, bieden een unieke gelegenheid om het huidige economische model drastisch om te gooien, om sociale rechtvaardigheid en milieubehoud te garanderen.

Om deze redenen roept de Belgische coalitie "STOP EU-MERCOSUR" de regeringen in België en alle Belgische parlementairen op om zich te verzetten tegen dit handelsakkoord.


Ondertekenende organisaties

11.11.11-Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging,
ABVV-FGTB,
ACV-CSC,
Boerenforum,
Broederlijk Delen,
CNCD-11.11.11,
Entraide et Fraternité,
FMB (Flemish MilkBoard),
FUGEA (Fédération Unie de Groupements d'Eleveurs et d'Agriculteurs),
Greenpeace,
MAP (Mouvement d'Action Paysanne),
MIG (Milcherzeuger Interessengemeinschaft),
Oxfam,
Wervel

Bron: 11.11.11