Nieuw klimaatrapport: Nu of Nu!

Op zondag 13 april luidde alweer een VN-klimaatrapport de alarmbel. Er is zeker geen trendbreuk, er is zelfs weinig veranderd. Tegen 2050 neemt de uitstoot alleen maar toe. De tijdelijke daling door de economische crisis in 2007/2008 is nauwelijks nog merkbaar. Een paar weken geleden lekten al delen van het rapport  uit die weinig bemoedigend waren voor België: massale overstromingen worden ons deel. Vzw Climaxi toetst het nieuwe rapport aan twee bekende Vlaamse dossiers: de overstromingen in de Denderstreek en de Vlaamse visserijsector.

Het derde rapport van de VN voorspelt een verdubbeling tot verdrievoudiging tegen 2050 van de CO2 uitstoot in bijna alle sectoren: transport en energie verdubbelen hun uitstoot. De ontbossing neemt opnieuw toe, wat een keerpunt is. Van 1970 tot 2000 steeg het CO2 gehalte jaarlijks met 1,3 %, van 2000 tot nu is dat 2,2 %. 47 % komt van de energiesector, 30 % van de industrie en 12% van de transportsector. Het rapport stelt ook dat we zullen moeten tot gecoördineerde collectieve acties komen in plaats van de duizenden aparte initiatieven. Het haalt zelfs het voorbeeld van de klimaatgemeenten aan, die allicht goed werk doen dat evenwel dikwijls niet ver genoeg gaat omwille van de politieke compromissen die tussen de verschillende actoren gesloten worden.

Het roer omslaan (de klimaatopwarming is immers volop bezig) kost handenvol geld. Dat geld gaat niet alleen naar investeringen maar ook naar aanpassingswerken. En hoe langer men wacht, hoe meer het zal kosten.

Vzw Climaxi wil deze ingewikkelde redenering  even toepassen op twee zéér concrete dossiers: de stijging van de temperatuur van het zeewater in België en de overstromingen in de Denderstreek.

ZEEWATER

Dat de visserij het niet makkelijk heeft is een open deur intrappen. De prijzen crashen, een aantal gebieden kampen met ecologische problemen. Deze week ontsnapte een klein bericht grotendeels aan de aandacht van de publieke opinie. Weermannen stelden vast dat de temperatuur van het zeewater 10 ° C bedroeg. Men had dat in twintig jaar niet gezien. De zachte winter is een mogelijke oorzaak. In één adem werd er aan toegevoegd dat dit zou kunnen leiden tot zomerstormen of overvloedige regenval in dit seizoen. Veel was er niet over geweten.

1/2

Wat wel geweten is, is dat de temperatuur van het zeewater al een tijd aan het stijgen is en dat dit voor economische veranderingen zorgt. In onze Noordzeewateren zijn méér Zuiderse vissoorten te zien (kleine Pieterman, Zeebaars, Zeebarbeel, Inktvis) dan vroeger. Een aantal traditionele soorten (Kabeljauw, Schelvis, Garnalen) schuift op naar het Noorden, zegt het VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee) . Het gevolg voor de visser is een aanpassing aan dit systeem die centen kost: ofwel schakelt men om naar andere vissoorten waar men niet altijd het materiaal en de kennis van heeft, ofwel vist men verder op de klassieke soorten tegen mogelijks méér (fuel) kosten binnen een aantal jaren.

OVERSTROMINGEN DENDERSTREEK

De wateroverlast in de Denderstreek haalt regelmatig alle media. Overheidsdiensten schoten in gang na de ramp van 2010/2011.  In 2012 publiceerden wetenschappers van de KUL een studie waarin ze stelden dat de ellende omwille van klimaatwijzigingen alleen maar kon toenemen.

De maatregelen bleven beperkt tot investeringen die de lokale schade beperken: verhogen van de dijken en installeren van nieuwe sluizen.  Rond dit punt interpelleerden tal van politici de minister van Leefmilieu. Terecht?

Enerzijds allicht wel, anderzijds zijn dit maatregelen die het water verplaatsen naar verder afgelegen gebieden.

Bouw een dijk in Geraardsbergen en Zandbergen wordt de sigaar. Zo kan je de ganse stroom verder bouwen. Tot er geen bouwen méér aan is.

De voorlopige (gedeeltelijk) kostprijs van deze werken bedraagt volgens het Bekkenrapport Dender 50 miljoen €, bovenop de 75 miljoen die voorzien is voor waterzuiveringsinfrastructuur. Daar zit bijvoorbeeld niet de prijs in van de aankoop van twaalf huizen in de Majoor Van Lierdelaan, door de NV Waterwegen en Zeekanaal. Die huizen vormen de kern van het overstromingsgebied daar. De straat zelf was vroeger een groot rietveld. Toch bleven opeenvolgende stadsbesturen er bouwvergunningen uitreiken, zelfs voor een vliegveld in de omgeving.

Vzw Climaxi schat dat de kosten nog verder oplopen. Allicht komt men in de toekomst nog tot het besef dat men véél meer water moet terug geven aan de natuur door nog meer overstromingsgebieden te bouwen. Dat men de kilometerslange rioolstrengen die naar het centrum van Geraardsbergen leiden zal moeten doorknippen om het water ter plaatse te houden in plaats van zo snel mogelijk af te voeren. Dat men zoveel mogelijk verharde oppervlakte zal moeten opbreken enz…

Dit gaan dan nog alleen over de kostprijs om de miserie van vandaag op te vangen. Tot op de dag van vandaag is er geen enkele berekening over de hoeveelheid water die er mogelijks bijkomt.

Wat het Denderprobleem betreft is één van de realisatie van vorig jaar de opmaak van een ‘Wie is Wie?’ als het over overstromingen gaat. Dit duidt op een pijnlijke manier aan hoe ver men staat. Climaxi eist dat alle overheden de algemene en concrete problemen vanaf nu correct en besluitvaardig aanpakken Filip De Bodt