Dialoog: “Energiezuinig wonen zit in de lift”

Dialoog is een onafhankelijke VZW, gehuisvest in Wijgmaal, die werkt rond duurzaam bouwen en bewust wonen. We spraken met afgevaardigd bestuurder Inge Pauwels, die vaststelt dat haar organisatie steeds meer werk op de plank krijgt: “We geven nu jaarlijks vier maal zoveel bouwadviezen als enkele jaren geleden. Daaraan merken we dat het thema van energiezuinig wonen in de lift zit.” Alleen blijft het wel moeilijk om huurders en dan vooral de huurder met een klein inkomen te bereiken. "Ik vermoed echter dat vooral de strenger wordende wetgeving voor de nodige ingrepen zal zorgen. Vanaf 2020 moet een huurwoning in België bijvoorbeeld over dakisolatie beschikken. Daardoor zullen die eigenaars wel moeten in actie komen."

Inge Pauwels: Dialoog werd opgericht in 1971 al. Sinds vijf jaar zijn we echter ook erkend als milieu-organisatie. Dialoog is vandaag vooral bezig met duurzaam bouwen en werkt voornamelijk met particulieren. We doen dat op drie

manieren. We brengen adviezen uit en hebben een infoloket rond duurzaam bouwen en verbouwen. Daarnaast organiseren we ook infosessies. Tot slot brengen we een tijdschrift uit, de Koevoet. In opdracht van de provincie Vlaams-Brabant bemannen wij het infoloket voor duurzaam bouwen en in het kader van het Steunpunt Duurzaam Bouwen geven wij de bouwadviezen in Vlaams-Brabant. In Leuven zijn we bovendien een partner van de VZW Leuven Klimaatneutraal 2030. Maar ook in andere provincies werken we mee aan uiteenlopende projecten, zoals collectieve renovaties of samenaankopen...

Wat houdt dat infoloket precies in?

Inge: Elke dinsdagvoormiddag kunnen particulieren ons bellen met vragen rond duurzaam bouwen. In ons geval gaat het om een infoloket dat bedoeld is voor de provincie Vlaams-Brabant. In elke provincie bestaat er zo'n loket. Als er mensen vanuit andere provincies ons contacteren, gaan wij die telefonisch zeker ook verder helpen maar voor uitgebreidere adviezen verwijzen we ze dan door naar het Steunpunt Duurzaam Bouwen in hun provincie. We hebben vastgesteld dat al die infoloketten vragen krijgen van buiten de eigen provincie en dus beantwoorden we allemaal ook  vragen uit andere provincies.

Het gaat dan voornamelijk om particulieren die een woning hebben gekocht en die woning graag willen verbouwen?

Inge: We onderscheiden twee soorten van bouwadviezen. Er is het bouwadvies ter plaatse in het geval van renovaties en er zijn de nieuwbouwadviezen, al vormen die laatste een minderheid. Slechts in vier procent van de gevallen gaat het om nieuwbouw. Bij renovatie-adviezen gaan we ter plekke een kijkje nemen in het huis, om na te gaan welke verbeteringen er kunnen gerealiseerd worden op het vlak van energie. We maken zelf geen berekeningen en tekenen geen plannen. Dat is het werk van de architect. We gaan na welke mogelijkheden er bestaan om de woning te verbeteren.

Jullie zijn ook betrokken bij collectieve renovatiesprojecten?

Inge: In de verschillende provincies lopen er allerhande projecten. Zo zijn we bijvoorbeeld in Limburg betrokken bij een project rond collectieve renovatie. Het is nodig dat we de renovatiegraad van onze woningen optrekken, indien we de weg naar klimaatneutraliteit willen inslaan. In Limburg is ervoor gekozen om klimaatneutraal te worden tegen 2020. Als je dan weet dat gebouwen verantwoordelijk zijn voor meer dan de helft van de uitstoot van broeikasgassen spreekt het voor zich dat die renovaties een grote prioriteit krijgen. Toch geven we vooral advies aan particulieren en het gaat dan haast altijd om eigenaars van woningen. In theorie kan ook een huurder een advies aanvragen maar in de praktijk komt dat haast niet voor. Die huurder moet dan immers zijn verhuurder aanspreken om die ingrepen te laten uitvoeren en dat blijkt niet zo eenvoudig.

Verwijzen jullie ook door naar andere diensten die een hulp kunnen zijn bij het renoveren van een woning, bijvoorbeeld het Fonds voor de Reductie van de Globale Energiekost (FRGE), dat goedkope leningen verstrekt?

Inge: Telkens wanneer we een bouwadvies geven, krijgen de mensen een infomapje mee naar huis. Daar staan de contactgegevens in van een heleboel diensten, zoals inderdaad de verschillende lokale poten van het FRGE, maar ook de Wooninfopunten, het Infopunt rond preventie van diefstal. Inmiddels gaat het om een behoorlijke lijst van instanties waarnaar we doorverwijzen. We hebben ook een afspraak met de wooninfoloketten, waar mensen terecht kunnen voor info over premies en dergelijke. We verwijzen systematisch naar elkaar door.

Hoeveel mensen bereiken jullie op deze manier?

Inge: Momenteel stellen we een 240-tal bouwadviezen per jaar op. Drie tot vier jaar geleden waren dat er nog maar een zestigtal. We kennen dus een redelijk spectaculaire stijging van het aantal adviezen. Daaraan merk je dat het thema van energiezuinig wonen enkel maar aan belang wint. Er wordt vandaag veel beter rond gecommuniceerd en uiteraard helpen projecten als Leuven Klimaatneutraal of Vlaams-Brabant Klimaatneutraal enorm om mensen bewust te maken rond de mogelijkheden. Zo hebben we in Leuven in 2014 op een half jaar tijd al meer adviezen geformuleerd dan in 2013 op een heel jaar.

Welke mensen contacteren jullie vooral? Zijn dat jonge mensen, die zich net een woning aanschaften of toch eerder wat oudere mensen die hun woning op punt willen stellen?

Inge: We onderscheiden eigenlijk drie groepen. De eerste groep bestaat inderdaad uit jonge mensen die net een huis hebben gekocht en er in trekken. Een tweede groep bestaat uit veertigers die al een tijd in hun huis wonen maar het nu willen verbouwen. Tot slot heb je de wat oudere mensen, die hun huis willen aanpassen aan hun oude dag. Ze denken er bijvoorbeeld aan om het huis zo in te richten dat ze op de benedenverdieping kunnen wonen. Dat vereist werken en die grijpen ze dan aan om het huis ook energetisch verder op punt te stellen. Tot hier toe merkten we dat nogal wat oudere mensen de ingrepen niet overwogen, gezien ze ervan uitgingen dat ze daar zelf toch niet meer de vruchten van zouden plukken. Vandaag zijn er meer en meer die de stap wel zetten. Ook met het oog op een eventuele verkoop van je woning kan een energetische renovatie immers lonen.

Jullie zijn ook betrokken bij samenaankopen?

Inge: Dialoog begeleidt de samenaankopen op technisch gebied. Indien een gemeente of een organisatie een samenaankoop wil organiseren, dient ze de particulieren en de aannemers samen te brengen. Wij zijn het dan die de offertes en bestekken doornemen. Onze ploeg bestaat dan ook voornamelijk uit architecten en ingenieurs. Dialoog houdt zich dus uitsluitend met de technische kant van de zaak bezig, heel het participatieve traject dat je kan doorlopen bij samenaankopen laten we bijvoorbeeld graag over aan anderen.

Wij focussen in ons project ook op het betrekken van moeilijk bereikbare doelgroepen bij het klimaatneutrale verhaal. Komen jullie met die doelgroep in contact?

Inge: Rechtstreeks bereiken we de doelgroep van mensen met kleine inkomens haast niet. Wij krijgen immers vooral vragen voor adviezen van eigenaars. Onrechtstreeks krijgen we er wel mee te maken. OCMW's kunnen bijvoorbeeld renovatiewerken uitvoeren bij hun cliënten. Op zo'n moment worden wij soms wel gevraagd om advies te geven. Maar ook dat gebeurt niet zo vaak. In 2013 hebben we twee vragen in die zin gekregen... De sleutel ligt allicht bij de verhuurders. Als we een manier vinden om de eigenaars van slecht geïsoleerde huurwoningen ervan te overtuigen dat het nut heeft om die woningen energetisch te renoveren, zouden we al een stap verder staan. Ik vermoed echter dat vooral de strenger wordende wetgeving voor de nodige ingrepen zal zorgen. Vanaf 2020 moet een huurwoning in België bijvoorbeeld over dakisolatie beschikken. Daardoor zullen die eigenaars wel moeten in actie komen. Wat dit precies zal betekenen voor onze eigen organisatie, zal nog moeten blijken.

Waarom zijn jullie partner geworden van de VZW Leuven Klimaatneutraal 2030?

Inge: We zijn gehuisvest in Wijgmaal, een deelgemeente van Leuven en zes van de negen stafmedewerkers wonen ook in Leuven. Dat zorgt hoe dan ook al voor een grotere betrokkenheid bij wat er omgaat in deze stad. Leuven Klimaatneutraal is een project waarbij duurzaam bouwen en renoveren een belangrijke rol zal moeten spelen. Daarom besloten we om onze technische expertise ten dienste te stellen van het project. Dat gebeurt in feite volledig vrijwillig. Maar dat engagement willen we graag tonen als organisatie.